Рэвізія Полацкага ваяводства 1552 года. Укладальнік і аўтар прадмовы: Васіль Варонін. Тэматычны дадатак да нумара “ARCHE” “Полацак: падарожжа ў прасторы і часе” з дадаткам-картай “Апісанне полацкіх уладычных, манастырскіх і царкоўных зямель рэвізорамі 1580 года” (5/2011)

ISSN 1392-9682

Унікальнае выданне змяшчае карту памерам 640х460 мм з апісаннем Полацкага ваяводства!

«Рэвізію Полацкага ваяводства 1552 года з поўным правам можна залічыць да гістарычных помнікаў, якія належным чынам яшчэ не ацэненыя нашай навукай. Спасылкі на Полацкую рэвізію мы сустракаем не так часта нават у спецыяльнай літаратуры, прысвечанай гісторыі Беларусі і Вялікага Княства Літоўскага XVI стагоддзя. Цяжка сказаць, што стала таму прычынай. Магчыма, справа ў тым, што рэвізію звычайна разглядаюць як крыніцу па сацыяльнай і эканамічнай гісторыі. Можа быць, прычынай таму стаў яе рэгіянальны характар. Аднак у рэчаіснасці значэнне Полацкай рэвізіі зусім не абмяжоўваецца пытаннямі гаспадарчага жыцця і сацыяльнай структуры насельніцтва. Тое самае можна сказаць і пра рэгіянальны характар апісання — нягледзячы на тое, што галоўным аб’ектам увагі рэвізораў было, безумоўна, Полацкае ваяводства, мы знаходзім у рэвізіі даволі шмат звестак па гісторыі іншых зямель Вялікага Княства Літоўскага. Ёсць тут і матэрыялы, якія датычацца суседніх дзяржаў.

Рэвізія дае адначасовы здымак Полацкага рэгіёна, у якім фіксуе самыя розныя аспекты тагачаснага яго жыцця. У гэтым і палягае ўнікальнасць помніка, з моманту апошняй публікацыі якога прайшло ўжо больш за сто гадоў.

У дадатку змешчаны фрагмент рэвізіі Полацкага ваяводства 1580 года — апісанне ўладычных, манастырскіх і царкоўных зямель. Яна дае каштоўны матэрыял для параўнання становішча полацкіх царкоўных зямель да Лівонскай вайны і на заключным яе этапе — у хуткім часе пасля таго, як Стэфан Баторый, прыклаўшы неверагодныя намагані, адваяваў Полацк.»

З прадмовы да кнігі «Рэвізія Полацкага ваяводства 1552 года»

ЗМЕСТ

Васіль Варонін. ПРАДМОВА
Іван Лапа. ПРАДМОВА

ПОЛАЦКАЯ РЭВІЗІЯ 1552 года

Замок Полоцкий

Стрельба замку Полоцкого

Пушкары замковые

Будоване замковое в Полоцку, где воевода мешкаеть

Место Полоцкое

Напервей, посад Великий отца Воскресенского и Офанасовского

Другий посад Заполоцкий

Третий посад Островский

Четвертый посад Екиманский

Пятый посад Слобоцкий

Повинность места Полоцкого

Доходы з места Полоцкого на господара его милость

Доходы на пана воеводу полоцкого

Доходы войтовские

Доходы местские

А то суть мещане под тым же прысудом права майдыборского, которые имене свои мають

Козаки замку Полоцкого

Слуги панцерные [и путные] замку Полоцкого

Псарцы замку Полоцкого

Люди прыгонные замку Полоцкого

Палене попелов на воеводу

Двор Черсвяцкий, к замку прыслухаючый

Другий дворец замковый Белчыца

Шляхта Полоцкая
Церков Полоцкая

ДАДАТАК. Апісанне полацкіх уладычных, манастырскіх і царкоўных зямель рэвізорамі 1580 года
Спіс прынятых скарачэнняў
ІМЯННЫ ПАКАЗНІК
Віктар Цемушаў, Зміцер Віцько. ГЕАГРАФІЧНЫ ПАКАЗНІК-КАМЕНТАР

Васіль Аляксеевіч ВАРОНІН (нар. 6 снежня 1971, в. Дзёрнавічы, Верхнядзвінскі раён, Віцебская вобласць) — беларускі гісторык. Кандыдат гістарычных навук (2000), дацэнт (2005).

Скончыў гістарычны факультэт БДУ (1994), аспірантуру па спецыяльнасці «Айчынная гісторыя» (1998). У 1998—2000 працаваў старшым выкладчыкам Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта, з 2000 — на кафедры гісторыі Беларусі старажытнага часу і сярэдніх вякоў гістарычнага факультэта БДУ, дацэнт (з 2005).

Кірункі навуковай дзейнасці: гісторыя Беларусі эпохі Вялікага Княства Літоўскага (13-16 стст.). Займаецца археаграфічнай дзейнасцю.