Слоўнік. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П.Броўкі, 2008. – 672 с. Цьвёрдая вокладка.

ISBN 978-985-11-0403-7

У слоўніку даецца апісанне каля 7 тысяч фразеалагізмаў сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Кожны з іх атрымлівае граматычную, стылістычную і семантычную характарыстыку. У апошнюю ўваходзяць тлумачэнне фразеалагізма, адлюстраванне яго мнагазначнасці, варыянтнасці, сінанімічнай і антанімічнай сувязей. Слоўнік прызначаны для спецыялістаў-мовазнаўцаў, пісьменнікаў, журналістаў, настаўнікаў, студэнтаў, усіх, хто цікавіцца беларускай мовай.

Прадмова

Слоўнік фразеалагізмаў значна адрозніваецца ад выдадзенага ў свой час Фразеалагічнага слоўніка беларускай мовы (ФСБМ) у 2 тамах (1993).

Новы Слоўнік дапоўнены, у ім дадаткова апісваюцца з семантычнага, граматычнага і стылістычнага боку каля 800 фразеалагічных адзінак, якія склаліся нядаўна і сталі актыўна ўжывацца ў перыядычным друку і мастацкіх тэкстах, а таксама такія, якія існавалі ў беларускай літаратурнай мове, відаць, і раней, але па розных прычынах не трапілі ў папярэдняе выданне: выціраць ногі аб каго, галаўны боль, дах паехаў у каго, зайцы поле гнояць у каго, каму, з пекла родам, не прасыхаць, перакрываць кісларод каму, так бы мовіць, уставаць з каленяў, цягнуць коўдру на сябе і г.д.

У Слоўніку ўнесена шмат паправак, удакладненняў, дапаўненняў або скарачэнняў у семантычную характарыстыку раней апісаных фразеалагізмаў (мнагазначнасць, варыянтнасць, сінанімічнасць і інш.), іншым спосабам пададзены тыя дзеяслоўныя фразеалагізмы (іх каля 1200), якія маюць суадносныя пары незакончанага і закончанага трывання.

У Слоўніку выяўлены і па магчымасці поўна апісаны фразеалагічны склад беларускай мовы ў яго сучасным стане. Тут пададзена каля 7 тысяч фразеалагічных адзінак, а з улікам суадносных трывальных пар дзеяслоўных зваротаў – каля 8 тысяч. Кожны фразеалагізм мае трохбаковую характарыстыку – семантычную, граматычную і стылістычную.

Гэта тлумачальны слоўнік. Аднак у ім не толькі раскрываецца сэнсавы змест таго ці іншага фразеалагізма. Гэты даведнік бярэ на сябе функцыі іншых філалагічных слоўнікаў: акцэнталагічнага (над кампанентамі ў фразеалагізме абазначана месца націску), арфаграфічнага, сінанімічнага, антанімічнага і г.д.

Паводле адбору матэрыялу, а таксама па яго граматычнай і стылістычнай ацэнцы гэта нарматыўны слоўнік. У яго ўключаны выразы актыўнага фразеалагічнага фонду, якія па сферы ўжывання адносяцца да агульнамоўных, агульнаўжывальных. У Слоўнік увайшлі таксама асобныя выразы пасіўнага саставу, пададзеныя з паметай устар. (устарэлы); напрыклад: на пасад садзіць каго. Зусім нязначная частка фразеалагізмаў уключана з паметай абл. (абласны): без дай рады, шашкі ў мяшкі і пад.